“Умник” нерәдлһтә марһан Хальмгин государственн университет болв
«УМНИК-2011». Хальмгин государственн университет болн баһ предприятьмудыг делгрлт дөн күрглһнә санг октябрь сард бүрдәж давулсн номин инновационн төсвсин марһана ашар долан баһ наста номт призермудын тоод орв. Номтнр биотехнологин болн маши тосхлһна халхар төсвән үзүлв. Эднд хойр зун минһн арслнга мөрә бәрүлж өгв. Эн мөнгәр хальмгин номтнр эврәннь төсвән бәәдл-жирһлд тохраж чадх.
Михаил Ведерников хальмги н государственн университетин тавдгч курсын оют. Эсвин, физикин болн зәнглһнә технологин факультетин физическ әнгд сурчана. “УМНИК” нертә марһанд хйор зун минһн арслнг мөрә шүүж авв. Герлин күчәр залдг генератор үүдәсн төсв марһан жюрид үзүлв. Эн оборудовань радиоэлеткроникд, тер тоод телевизормуд, компьютермуд болн талдан чигн техник келһнд олзлж болх. Хальмгин университетин оют Михаил Ведерниковин келсәр, эн төр шинжлхд йир соньн болв.
Иим электронн генератор производствд өргәр олзлгджана. Болв Михаилын үүдәсн оборудованяр көдлхд амр болн немр чинртә. Генраториг герләр залж болх. Энүг полупрводниковин кристаллас кеж һарһв. Талдан иим генератормуд электронн жанһрта схемта болн дала элемент бәәнә. Оют Михаил Ведерниковин номин һардач, Хальмгин университетин экспериментальн физикин кафедрин һардач Александр Батыревин келсәр, иргчдән шин генератор йилһән сән техник келһнд олзлж болх. Университетин кафедрин һардач Александр Батыревин келсәр, криссталын эв-арһар олн-зүсн шин эв-арһ үүдәж болх. Тер тоод иим генератормуд кеж болх.
Россельхозакадемин гидротехникин болн мелиорацин номин шинжлтын цугәрәсән институтын государственн номин учрежденя хальмгин әнгин техник Софья Сергеева бас марһанд мөнгнә мөрә шүүж авсмн. “УМНИК” нертә марһанд аридн таалд темс урһалһнд баһ кемжәтә услврин төсв белдв. Техник Софья Сергееван келсәр, аридн таалд темснә культурмуд услх төр мана танһчд ик чинр зүүжәнә.
Институтын филиалын көдләчнрлә хамдан шүүж авсн мөрәһәр үүдәсн эв-арһан олзлад, темс урһалһнд услвр кех саната. Энүнд дусалын болн техник олзлж услвр кедг эв-арһ негдв. Иим техник эдл-аху болһнд бәәнә. Институтын мелиоративн мониторингин әнгин һардач Михаил Сазановин келсәр, услврин шин эв-арһар томатын, хавстна, багцин культурмудын, боднцгин болн мәнгрснә сән урһц мана тенгрин бәәдлин таалд урһаж авч болх. Михаил Сазановин келсәр, иим кевәр темс услхла, һазр деер бәәх темснә әнгнь услгдна. Тегәд аштнь сән урһц авч болх.
“УМНИК” нертә марһанд зәнглһнә, химическ болн биотехнологин, маши тосхлһна болн медицина халхсар зун төсв үзүлв. Товчлгч марһанд дөчн тавн программ шүүж авгдв. Эднәс хамгин әсн долан төсв диилвр бәрв. Баһ предприятьмудын делгрлтд дөн күргдг сангин мөрәһәр баһ наста номтнр эврәннь төсәвн бәәдл-жирһлд тохраж чадх. Эн марһаг Хальмгин государственн университет баһ наста номтнрт урмд өглһнә төлә бүрдәж давулв.
Татьяна Зубцова, Жамбин Дмитрий
