Әрәсән архив йирн тавн жилин өөнән темдглжәнә
Эн жил Әрәсән архивин государственн церглтин йирн тавн жилин өөн күцжәнә. Олн-зүсн цагин йовдлмудын герч болгч документмуд цуглулж хадһлдг улст эн жил онта болх зөвтә. Хальмг танһчин архивд олн улс ирж кергтә цаас һарһулж авна.
Хойр Александр — Кийков болн Бугаев нәәжнр, хамдан нег класст сурсмн. Кесг жилдән үзлцәд уга. Келн-улсин архивд күч-көлснә стажан көөлдж йовда генткн харһв. Эдн танһчин олн-зүсн халхар дөчн жилдән көдлж. Өдр болһн нааран олн улс ирж, көдлмшин стажан иткүлхәр болн давсн жилмүдт сара жалвин тускар медж авхар һучн эрлһн орд ирнә. Иим эрлһнд хәрү авхин төлә һучн хонгтан күләх кергтә. Иим эрлһ орулж өгнс улст дөн күргхин төлә кесг документ хәәж авх кергтә болна. Зәрмдән кергтә организац хәәж авхин төлә кесг өдр үрнә. Хойр минһн хойрдгч жилин июнин арвн негнд Хальмг танһчин правительствин тогтаврар, онц улсин документмудын государственн архив бүрдәгдв. Иим шишлнг санг кергтә болв. Энүнд Хальмг танһчин аһуд көдлжәсн цуг орагнизацсин тускар документ хадһлгдх зөвтә бәәсмн. Йирдгч жилмүдт эн халхар үүмән болад, диг-даран кегдсн уга.
Онц улсин государственн архивин директор Любовь Манджиеван келсәр, онц улсин документмуд архивд орулж авна. Эннь көдләчнрин туск закврмуд, әмтн эс авсн күч-көлснә дегтр, жавлин тускар документ.
Онц улсин государственн архив бүрдәлһнә көдлмшиг Нина Михайловна Сухова күцәсмн. Хөрн жилдән энд-тендәс кергтә документ олж авад, санг тогтав. Эн архивин түрүн директор болж көдлв.
Онц улсин архивин ах специалист Нина Сухован келсәр, Элстин дорд болн деед-ар үзгин райодт кесг дәкж одв. Документмуд йир му бәәдлд туссн бәәж. Әмтнә төлә иим көдлмш кегдв. Күнд жанһрта көдлмш болв.
Нина Михайловна келсәр, предприять-организацсин кадрин әнгин специалистнрин му көдлмш эднд ик боомтг учражана.
Нина Сухован келсәр, кадрин әнгсин көдләчснр эврәннь көдлмшән мууһар кежәнә. Льготн стажта улсин документ олж авад, зарһд өгв. Кадрин әнгсин көдләчнрәс көлтә әмтн льготн пенсян авч чаджахш.
Онц улсин архивин специалист цәәлһсәр, цаасн документмуд дигтә-даратаһар хадһлгдх зөвтә. Тер мет энд аһарин кемжән бас бүкл жилдән әдл болх зөвтә. Архивд орад экләд көдлснә хөөн энд цаастаһан хагсад үлдхв гиж санжаж. Ода болхла иим көдлмш шүүж авсндан һунджахш. Хойр минһн хойрдгч жил күртл Нина Сухован һарджасн архив танһчин келн-улсин архивин ханьд оржасмн. Энүнд олн-зүсн организацсин докуметац хадһлгджана. Ут-тоодан дөрвн зун минһн документ бәәнә. Эднәс хамгин үнтә зөөр болгч арвн нәәмдгч зун жилмүдин документ болж һарчана. Торһн эд деер бичсн документ чигн энд бәәнә.
Келн-улсин архивин директор Лариса Коженбаеван келсәр, архивд нег минһн долан зун арвн һурвдгч жиләс авн эндр өдр күртл цагин докумерт хадһлгджана. Эднәс хамгин үнтәнь — хүвсхлин мөнк документуд.
Архивин кергт цаг бас эврә үлмәһән күргжәнә. Хойр минһн хойрдгч жиләс авн цуг документмуд электронн эв-арһд орулһна көдлмш кегджәнә. Тиигхд электронн документацин государственн архив бүрдәгдв.
Электронн документацин госархивин директор Евгений Бутциновин келсәр, электронн эв-арһ һару баһрулна. Көдлмш олз-туста болн эвтә болна. Компьютерт яһж документ кесинь үзж болна.
Ода кергтә документ, ямаран архивас, кергин тойгинь болн халхинь олж авхин төлә компьютерт орад олж авч болх. Энүнд күч-көлснх организацсин болн предприятьмудын документмуд орв. Талдан документмуд компьютерт орулхин төлә цаг кергтә. Әмтнд архивин документмуд оньдин кергтә болх. Документ ямаран чигн цагт ик чинр зүүжәсмн. Иим чинрән иргчдән чигн геешго.
Хавтхна Элла, Очра Сергей
