Темәдин то икдүлх кергтә
Шикрин гемиг болн гүлгн гемиг темәнә цусар эмнүлж болх. Эннь сән эв-арһ гиж номтнр тоолжана. Китдин номтнрин келсәр, темәнә үсиг бас эмнүлһнд олзлж болх. Энүнә тускар нарта-делкән конференцд келгдв. Тегәд өдгә цагт темәдиг яһж харсхин туск төр йир хурц төр болжана.
Китдин номтнр темәдин цогц-махмудт класс антител илткж авч. Энүнә дөнгәр олн-зүсн гем илткж эмнүлж болхмн. Китдин Өвр Монһлын селәнә эдл-ахун университетин профессор Журамт хальмг тохма темәд шинжлһнә көдлмшин түрүн девснгинь сайтд орулж бичв. Генн инженерин болн иммунн генетикин дөнгәр Китдин номт болн энүнлә хамдан көдлжәсн номтнр эн ммал-аһрусна нуувчинь секж чадв. Үлгүрнь, темәдин цогц-махмудт шикрин кемжән яһж нәәрүлдгинь медж авч.
Конференцин орлцачнрин келсәр, эн өвәрц мал-аһрусна тускар олн-зүсн соньн темдг бәәнә. Эднә махнь амтта-шимтә болна, нооснаснь дулан хувц кеж болх, дәкәд болхла темәһәр йовхд тааста болна. Харм төрхд, сүл жилмүдт иим өвәрц малын то баһрад йовна. Ода темәд өскжәх Монһлд, Китдин орн-нутгт, Казахстанд болн хальмг танһчд эднә то яһж икдүлхин тускар номтнр ухалжана. Өдгәц агт цуг нарта-делкәд темәдин то долан зун минһнд күрчәнә. Хальмг танһчд болхла зуг нег минһн толһа үлдв. Урднь болхла мана у-өргн теегт хөрн минһн темән бәәсмн.
Яшкульск района Кировский СПК-н директор Бадма Горяевин келсәр, ода мана танһчд темәд өсклһнә шишлднг программ уга. Тегәд чигн эднә то дегд бичкн. Темәнә йир шимтә махн, үсн ода тас олзлгджахш. Нег үлү темнә ноосар дулан хувц кедг арһ уга болжана. Эн туст көдлмш күцәх кергтә. Мана өвкнрин өскж йовсн дөрвн зүсн малын негинь темәг олар өскхлә сән болх.
Өдгә цагт мана регионд зуг һурвн эдл-ахуд Үстин района Полынный, Эрдниевский болн Яшкульск района Кировский эдл-ахуд темәд өскжәнә. Эдниг нурһлж онц арһлачнр хулдж авна эс гиж зоопарк эдниг хулдж авчана. Зуг эдниг хулдж авдг улсин то дегд бичкн. Хальмгин государственн университетин аграрн факультетин декан Аркадий Натыровин келсәр, ода хальмг улс кезәнәс авн өскж йовсн темәнә тоог икдүлх кергтә.
Аркадий Натыровин келсәр, малчнрт темән йир сән дөн күргнә. Болв ода хамльгуд яһж темә өскдгин тускар меджәхш. Тегәд чигн монһлас малчнр дуудж авчана. Эдн темә өскдг дамшлтарн хувалцжана. Тер мет Китдин номтнрин келсәр, темәдәс олн-зүсн эм кеж болх. Иим эм әмтнд кергтә. Темән йир өвәрц аһрусн болжана. Тегәд энүг олар өскәд олзлх кергтә.
Темәнә шимтә махна, үснә болн дулан ноосна тускар олн улс сәәнәр меднә. Болв ода мана танһчд энүг олн әмтн хулдж авч чаджахш. Иим хот-хол эс гиж ноос хулдсн малчнр немр ору авх бәәсмн. Темән аһрусн кесгтән усн угаһар бәж чадх, кеер харһсн ноһаһар тежәл кенә, тер тоод хатханчкта урһмлд дурта. Эннь темәнә онц темдг бодж, талдан малас йилһрнә. Нарта-делкән конференцин орлцачнр танһчин селәнә эдл-ахусд одад, дор ормднь хәләгдсн төрмүдәр дамшлтарн хувалцв.
Ээнән Ольга, Эрнжәнә Эрднь
