Догшн халунас көлтә Хальмг танһчд өрәл жува арлснга һару һарв
Әрәсәд дөрвдгч классин буудян үн өсв. Ода Хар тенгсин портмудт эн хот-хоолын нег тонн йисн минһн арслнг күрчәнә. Эннь бас учрта, эн жил мана орн-нутгт һан халун болад, иим ик үн тогтв. Догшн халунас көлтә Хальмг танһчд өрәл жува арлснга һару һарв. Буудян иргч урһцин тускар эртәснь ухалсн эдл-ахус болхла иим һаруд унсн уга.
Эн өдрмүдт Целинн района “Агронива” эдл-ахун комбайнермуд буудян урһц хураж авчана. Хур ортл урһцан геедрлт угаһар хураж авх кергтә болжана. Келхд, Яшалтинск районд хур-чиг орад ик боомтг учрав. Буудян сән урһц һазрт унад үржәнә. Энд Целинн районд бас хур орж. Энүнәс иштә ноһан урһад урһц хуралһнд бас хорш болжана. “Агронива” эдл-ахун механизатор Михаил Гончаровин келсәр, ода буудя күцц болсрв, ода хураж авхд мел дигтә цагт ирв. Зуг хурин хөөн урһжах ноһан комбайнд боомг учрана.
Тегәд чигн ода эдл-ахун көдләчнр нег чигн килограмм буудя геелго хураж авхар шунжана. Ода деерән эн тәрәнә аһуһас дундлад арвн долан центнер буудя цокж авчана. “Агронива” эдл-аху сүл цагт “Донская безостая” болн “Кермн” нертә хату буудян эк тәрж уржана. Иим буудя хагсу хур-чиг уга һазрт сәәнәр урһна. Дундлад иим буудя гектар болһнас хөрн тавн-хөрн нәәмн центнер өгнә. Онц темхглхд, эн жил эдл-ахуд намрин тәрән гиж цаһан һуйрин буудя, хар һуйрин буудя болн третикале тәрв. Эдл-ахун агроном Анатолий Фоменкон цәәлһсәр, тәрән һазриг цаглань бел кеж, хорта өвснәс харж хәләхлә, буудян урһц сән болна.
Йириндән "Агронива" эдл-ахун специалистнр мана теегин һазрин чинриг тоод авч, буудян эк шүүж авна. Буудян экиг нурһлж урданьс белдж авад, амрсн һазрт тәрнә. Иим һазрт чиг сәәнәр ивтрнә. Тер мет буудян эк кезә тәрхинь ямаран химин бордврар асрхин тускар медж авч, иим сән эв-арһ үзмжтәһәр олзлна. Дәкәд болхла танһчин нүүрлгч "Агронива" эдл-аху Россельхозакедемин селәнә эдл-ахун хальмгин институтын номтнр һарһсн “Булһн”, “Яшкулянка” болн “Хаср” нертә буудян эк тәрсмн.
Хальмгин селәнә эдл-ахун институтын әнгин ахлач Александр Гольдварг келсәр, ода һан халун болв чигн, Целинн, Яшалтинск болн Городовиковск райодт буудян урһц эн жил талдан райодас сән. Тегәд мана танһчин хагус хур баһар ордг юазрт өдгә цагин некврлә ирлцәтә эв-арһ олзлхла, сән урһ хураж авч болх. Зуг зәрм райодт энүг мартад, хур-чиг орхинь күләнә. Ода болхла зәрм райодын тәрән аһуд һазрт хур орлго, тәрән һазрт хагасад, хатурв. Эн жил ут-тоодан зун хөрн минһн гектарин аһуд тәрәнә урһц урһв. Эннь дөчн долан процент тогтажана.
Хальмгин селәнә эдл-ахун министрин дарук Геннадий Рагозина темдглсәр, ода деерән ут-тоодан өрәл жува арслнга һару һарв. Намрин тәрән гиж цаһан һуйрин болн третикалин урһцин халхд күнд бәәдл тогтв. Хар һуйрин буудян туст болхла бәәдлиг чиклх арһ бәәнә. Һару һарсна туск документ ода белн. Әрәсән Минсельхозас ода хәрү күлжәнәвидн. Аштнь данцалһна мөнг авх санан бәәнә.
Тер саамд буудян үн өсәд йовна. Ода селәнә эдл-ахусас буудян нег килограммиг долан дундур арслнгар хулдж авчана. Иргчдән буудян зүүтә хот мал өскдг эдл-ахус хулдж авхал, буудян үн улс деегшән өсх.
Колдан Наталья, Очра Сергей
