Москвад болх һәәхүлд хальмгин мал үзүлгдх
Ода танһчин малчнр “Алтн намр” нертә Москвад болх агропромышленн һәәхүлд белдвр кежәнә. Хальмг тохма мал келн-улсин бахмж болжана. Тегәд чигн Әрәсән болн танһчин һардачнр эн халх делгрүлһнд ик оньг тусхажана. Эн туст хальмг танһчд селекционн көдлмш ясрулһна төлә ирлцнһү керг-үүлдврмүд күцәгджәнә.
Һәәхүлд орлцх малын бәәдлнь бас сән болх зөтвә. Эднә нооснь цевр болн гильгр болхла сән болх. Ибрагим Магомедовин келсәр, тохма мал һәәхүл хәләхәр ирсн улсас үргх зөв уга. Москвад һәәхүлин цутхлнгд олн әмтн ирхлә, эднә мал кеер бәәхлә әдл бийән бәрәд, әәсн бәәдл үзүлх зөв уга. Тегәд чигн ода малчнр һәәхүлд орлоцх малыг кеер цевр аһарт идшүлжәнә. Энүнә хөөн бухмудыг хәрү хашад орулхд жанһрта болна.
Мал бордлһна комплексин көдләч Ибрагим Магомедовин келсәр, эднә зангинь медәд авчкв. Ода әәжәхш. Урднь жанһрта болдг билә. Ода дасчкв.
Ода бүкл жилдән бордврин плошадкт бәәсн зурһан зун тохма бүрүсәс һәәхүлд орлцх зуг һурвн бух шүүж авв. Эдн цуг кемжәнд ирлцжәнә. Хамгин һол төрнь эднә тохмнь сән. Хальмг тохма бод мал өскж авхин төлә эдл-ахун малчнр болн специалистнр аһу ик көдлмш күцәв. Специалистнрин келсәр, эн жилмүдт эдн номтнрла хамдан өөрхн залһлда бәрж көдлв. Тегәд чигн ахр болзгт иим сән күцәмж бәрж чадсмн. Келхд, Уралан нертә агрофирм тохма бод мал өсклһнә кергәр цөн жилд көдлжәнә. Иим көдлмш энд хойр минһн арвдгч жилсәа вн эклв. Тегәд Москвад болх “Алтн намр” нертә һәәхүлд эднә мал орлцжахнь күндтә болн дааврта керг гиж мал бордлһна комплексин һардач Магомедсалам Магдиев келнә.
Энүнә келсәр, иим һәәхүлд орлцх зөв өгснд ик байрта бәәнә. Энүнд тохнчтат белдвр кежәнә. Һәәхүлин ашар сән күцәмж бәрх санан бәәнә. “Уралан” агрофирмин ах зоотехник Хонһр Онаевин келсәр, Москвад болх һәәхүлд хамгин сән бухмудыг шүүж авч. Ода агрофирмд үзүлх мал бәәнә. Эдн цуг кергтә кемжәнд ирлцжәнә.
Номтнрин тоолврар хальмг тохма мал келн-улсин бахмж болжана. Тегәд чигн Әрәсән болн мана танһчин һардачнр эн халхиг делгрлүһнә күцл тәвжәнә. хальмг танһчд сүл цагт селкционн көдлмш ясрулхин төлә ик көдлмш кегджәнә. Энүнә төлә компьюерн то-диг орулгдв, тохма малын әдл зүс олж авлһан төлә электронн чип олзлгджана, искусственн көг тәвлһн кегднә. Цуг эн көдлмш сән үзмж бәрлһнд сән нилчән күргжәнә. Эннь Алтн намр нертә Москвад болдг агропромышленн һәәхүл ил герч болжана. Давсн жилд Хальмгин малчнр Москваһас арвн алтн медаль авч ирсмн.
Танһчин селәнә эдл-ахун министрин дарук Баатр Болаевин келсәр, цөн өдр болад немр зөвшәлт батлж авгдв. Эн документар тохма мал өсклһнә болн хөд өсклһнә халхар дөнцл мөнг ирх. Бод мал өсклһнә халхд жирн йисн дундур сай арслнг болн арвн һурвн дундур сай арлснг йилһж өггджәнә. Эн мөнгиг тохма мал өскдг эдл-ахуст түгәж өггдх. Иим эдл-ахусиг шишлнг некврмүдәр шүүж авх.
Селәнә эдл-ахун халхин көдләчнр иим олз-туста көдлмш кежәх дәкәд нег гечрнь — өгья мөнг авснд процентн кемжәг данцалһна мөнгн йилһж өггднә. Одахн Хальмг танһчин правительств дәкәд нег ик чинртә шиидвр батлж авсн билә. Услврин һазр олзлсн эдл-ахусд дөнцл мөнгн өггдх.
Эннь олна малын хот белдж авлһна ул батрулһна төлә кегджәнә. Тегәд эн жил мана танһч сән күцәмж бәрх нәәлвр бәәнә. Дәкәд нег толдад келхлә, Алтн намр нертә цугәрәсән арвн тавдгч агропромышленн һәәхүл Москва балһснд октябрин йиснәс авн арвн хойр күртл давулгдх. Хальмг танһчас энүнд арвн эдл-аху хамгин сән тохма бод малан болн хөөдән авч одх. Тер тоод Уралан нертә агрофирм бас һәәхүлд орлцх. Келхд, агрофирм түрүн болж иим ик чинртә селәнә эдл-ахун форумд орлцжана.
Чучян Валентина, Эрнжәнә Эрднь
