Хот-хол цаарандан үнтәрхий аль угай?
Олн-әмтнә эдлдг хот-хол болн олзлдг эд-таврин чинр болн үн яһж ирлцжәнә. Харм төрхд, эн туст эдләчнрин зөв эвдгдәд, хот-хоолын болн эд-таврин чинр болн үн ирлцхш. Цаһан сарин байрин өмн өргнд хот-хол болн эд-тавр дәкнәс үнтәрхий аль угай?
Элст балһсна бәәрн күүкд күн Зинаида Богославская базрт ирәд, тәрә-темс болн мах хулдж авхар седжәнә. Энүнә келсәр, ода авчах пенсьнь зуг хот-хоолд күрдг болв. Тегәд хот-хол үнтәрхлә, пенсионер күүнд ик һару һарһна. Зәрмдән дурта хот-хоолан авч чаджахш.
Зинаида Богославская келсәр, кергтә хот-хол ирж хулдж авна. Тер тоод темс, зер-земш, мах хулдж авна. Зуг мөнгн күртжәхш. Зуг хот-хоолж күрчәнә.
Өдгә цагт хот-хол, тер тоод темсн болн зер-земш үнтәрснь цагин үнтәрлһн болжана. Калмыкиястатын көдләчнрин келсәр, хот-хол зун нег процентд үнтәрв. Хот-хоолын үн дегд икәр үнтәрсн уга. Болв махна, үснә зүүтә хот — хол болн такан өндгн зөвәр үнтәрв. Келхд, күүнә хамгин түрүнд эдлдг хот-хол зөвәр үнтәрсинь темдглх кергтә. Специалистнрин келсәр, уд луга хот-хол улм икәр үнтәрх зөвтә. Эннь цагин үнтәрлһн биш, эннь инфляцин кемжәнә үлмә болжана.
Калмыкиястатын әнгин ахлачин дарук Римма Манджиеван келсәр, эн жилин январь сард мана танһчд эдләчнрин үн зун тавн процент тогтав. Эннь эд-тав болн туслмж өрәл процентд өссн темдг болжана. Хот-хол нег шаху процентд үнтәрв, талдан эд-тавр ноль негн процентд өсв, Үкрә махн нег үлү процетд өсв, хөөнә махн күсдундур шаху процентд үнтәрв, такан махн хойр шаху процентд өсв.
Өдгә цагт хот-хол болн эд-тавр үнтәрснь олн улсиг өврүлжәхш. Эннь эд-таврин чинр сән болад үнтәрлһн болжана гиж санх кергтә. Эннь мел чик болж һарв. Роспотребнадзорин заллтин то-дигәр, мана регионд бүкл Әрәсәлә әдл хот-хоолын чинр жил ирвәс ясрад йовна. Тегәд чигн ирлцнһү органмудт болн ведомствд эн халхар әмтнәс эрлһн баһр орж ирдг болв.
Хальмг танһчин Роспотребнадзорин һардачин үүл дав зуур даажах Жанһр Санджиевин келсәр, давсн хйор жилин эргцд мана танһчд әмтнә орулж өгсн эрлһн дунд түрүн ормд эд-тавр хулдлһна халхар орулж өгсн эрлһн йовна. Хойрдгч ормд ЖКХ-н халхар эрлһн ордж ирв, һурвдчгч ормд мөнгнә туслмж келһнә, көлгн-күчнә болн бәәцин туслмж күрглһнә халхар әмтн олар эрлһ орулж өгчәнә. Хот-хоолын тускар әмтн баһар эрлһ орулж өгнә.
Болв хот-хол үнтәрснә тускар әмтн зуг гертән хоорндан күүнднә. Му чинртә хот-хол хулдж авсн әмтн хулдачд одад энүнә тускар келхш. Эн залу күүнә келсәр, базрт хот-хол сән чинртә, магазидт зәрмдән му чинртә хот-хол харһна. Эн күүкд күүнә келсәр, ү ник болхла, эд-таврин болн хот-хоолын чинр му болна. Эннь алнг болна. Базрт му чинртә хот-хол хулдж авад уга. Иим хот-хол хулдж авхла хәрү магазинд авч иршго.
Тер саамд хотл балһснд бәәх магазидт нег үлү сетин компаньсин магазидт эд-тавр кесг өдртән кевтнә. Иим эд-тавр эс гиж хот-хол хулдж авхла хамгин түрүнд энүнә тускар халдачд келх кергтә. Кемр тадн му чинртә эс гиж болзгнь давсн эд-тавр болн хот-хол хулдж асн болхла, энүг эрк биш хәрү магазинд авч ирх кергтә. Хальмг танһчин Роспотребнадзорин һардачин үүл дав зуур даажах Жанһр Санджиевин келсәр, кемр тадн му чинртә эд-тавр хулдж авсн болхла, энүг хәрү хулдж авсн магазинд авч ирәд өгх кергтә. Энүнә ормд мөнгән хәүрлж авч болх.
Ода Элстин магазидт олн-зүсн мек-тах кеһәд, эд-таврин үн баһрулад, әмт меклнә. Тер бийнь иим һазрас му чинртә эд-тавр хулдж авхла энүг хәрү магазинд өгх кергтә. Тегәд хулд кехләрн, болһамжтаһар хот-хол эс гиж талдан чигн эд-тавр шүүж автн гиж специалистнр саглулжана.
Елена Алексенко, Эрнжәнә Эрднь
