Хальмгт шин Улан дегтр барлгдх
Хальмг танһчд шин Улан дегтр барлх зура бәәнә. Ода ховр мал-аһрусна, урһмлын болн тенгрин кииһин тускар список кегджәнә. Иим дегтр мана регионд түрүн болж барлгджана. Эндр өдрт энүнә тускар цуг кергтә материал цуглулгдв. Ода танһчин номтнр болн специалистнр танһчин өвәрц мал-аһрус болн урһмлыг диглж авх зөвтә.
Региональн Улан дегтр белдлһнә төрәр үүлджәх көдлмшч багин һардач, биологин номин кандидат Валентин Музаев шин көдлмшт цуг арһ чидлән медрлән тусхажана. Кесг жилдән экспедицд одсна ашт мана өргн теегт түрүн болж теегин алтн халвһа шову олж авч. Өнг-зүсәрн бичкн начн шовуна өнгтә. Көонь шар, хумснь цаһавр гиж номт өвәрц шовуна тускар келнә. Тер мет энүнә тоолврар шар зурмн олдснь соньн болв. Энүг Үстин района Цаһан Амн селәнә өөр олж авла. Иим аһпусн мана теегт далдгч жиләс авн бәәсн бийнь, шар зурмн генткн олдв. Иим анг бәрж авхд йир күнд. Тегәд энүг нүкнәснь күчәр һарһж авх кергтә болв. Биолог номин кандидат Валентин Музаевин келсәр, шар зурмн талдан зурмнас йилһрнә. Энүг шар зурмн эс гиж элснә зурмн гиж нерәднә. Иим зурмн ик цогцта. Бичкн зурмн нег килограмм татна, ик зурмн хойр килограммд күрн.
Ода Хальмг танһчд уржах зун һар зүстә тенгрин кииһәс, Улан дегтрт зуг зурһан зүсн орв. Тер тоод өвәрц нертә теегин сморчок, батарея, эндоптихуя болн талдан чигн тенриг ки. Эдниг Ергеня толһан ташуд олж ач. Онц келхд, шин дегтрт зун найн зүсн урһмл орхмн. Тер тоод тавн зүсн цаһан өвсн, өндр девясил, кендырь сарматский болн нань чигн урһмл өвсн оржана. Валентин Музаевин цәәлһсәр, ут-тоодан Улан дегтрт һурвн зун һучн һурвн ан-аһурс болн урмһл орулх селвг өгч. Эднәс зун дөчн долан мал-аһрусн, зуйн найн урһмл болн зурһан зүсн тенгрин ки. Энүнә тускар хөрн очерк бичгдв. Танһчин правительств эн жил мөнг йилһж өгв. Эн мөнгәр көдлмш цаарандан кегдх.
Улан дегтрт шовудын дүрсин тускар тодрхаһар бичәтә. Энүн деер шовудын зургуд болн бәәршлдг һазрин карт бәәнә. Иим дегтр һарсн хөөн, энүнд орсн ан-шовудг анһучлһж болшго, шовудын үр тарах зөв уга, ховр шовудыг анһучлхла иим әмтн засгла харһулгдх. Үлгүрнь, нег белобан шову бәрж авхла зун тәвн минһн арлснг ял өгх кергтә, хар тас шову орсһар гриф шову алхла зун минһн арслнг ялд унхмн. Хальмг танһчин йиртмжин көрнгин болн эргндк аһу харлһна министерствин ах специалист Владимир Бадмаевин келсәр, мал-аһрусн бәәршлжәх һазран геехлә, хамгин әәмшгтә болна. Специалистнрин келсәр, Әрәсән Европин әнгд, Сиврин болн Казахстана һазрт бәәршлдг кесг сай шову Хальмг танһчин аһуһар нисж давж һарна. Йиртмжин көрнгин министерствин ах специалист Владимир Бадмаевин келсәр, шовудын то баһржах учрнь — эднә бәәршлдг һазр баржана. Шовуд бәәршлдг һазр, өнглдг болн һуужмлан өскдг бәәр илткж авх кергтә. Иим һазриг онц болн чанһ кевәр хәләж хархла сән болх.
Улан дегтр барлж һарһлһна һолкүцлнь — мана танһчин әмтнә оньг өвәрц мал-аһруснд онц оньг тусхалһна төр болжана. Төрскн һазрин йиртмжин көрнгиг олн улс хәләж харх гиж шин дегтрин зокьялчнр нәәлжәнә.
Ээнән Ольга, Настан Сергей
