Цаажла харһсн келн-улсин зурачнрин һәәхүл секгдв

“Репрессированные, но не сломленные” нертә межрегиональн фестивалин программар Кабардино-Балкарин, Чечнян, Ингушетин болн Хальмг танһчин зурачнрин үүдәлтлә өөрхн таньлдж болх. Һәәхүлд тер һашута цагин зовлнг дааж һарсн медәтнр болн эврәннь келн-улсин туужар соньмсжах баһчуд ирв.

Һәәхүлд тәвгдсн зургудын зокьялчнр тер һашута цагиг эврән дааһад һарсмн. Тиихд эдн бичкн бәәсн бийнь, тер күнд-түрү цаг эднә санлд мөнкинд тодлгдж үлдв. Өсхләрн зурачнр дүрслгч искусствар дамжулад сталинск цаажла харһсн улсин күзүцә золвнгин эврәннь үүдәврмүдтән үзүлхәр седжәнә. "Наконец-то дома" нертә зургт хол һазрас төрскн һазртан хәрж ирснә кем чик үнн кевәр үзүлжәнә. Чеченск республикин нертә зурач Анас Мудаевин зурсн зург хәләчкәд зәрм улсин әмтнәс нүднәснь нульмсн заядар асхрв. Тер мет эн һәәхүлд зүурчин талдан чигн көдлмш үзж болх. Һәәхүлд орлцсн улс ухан толврарн хувалцв.

Эн күүнә келсәр, эдниг сөөһәр авч ирж. нарн суухла, нег хашад көөһәд орулв. Эднә толһа деер күүнә хувц-хунр, чемода хаяд зовав. Ода тодлсар, олн улс дунд ахрхн шалвртаһан көл нүцкн зогсж. Энүг вагонас һарһж авад, экнь олжд авх гиж санж. Зуг экнь олдсн уга. Поезд көндәрәд һарв. Иим бәәд зургт чикәр зургдж. Сүл вагонд зогсжасн салдс көвүг сүүдән бәрж авад, Гурьев балһсн күртл шинель доран авч күрв.

Ингушск зурач Мусса Мартазановин зүрсн үүдәврмүд эврәннь ке-сәәхнәрн талдан көдлмшәс йилһржәнә. Энүнә цуг үүдхәврмүдт олн-зсн өнг олзлгджана. Зурачин зурсн зургуд чинрәрн олн-зүсн янзта, энүг хәләсн улс гүн уха тунһаж ухалх зөвтә. Тегәд чигн йоста искусствиг медхд амр биш, түрүн хәләцәс энүнә учр-тухнь медж болшго.

Зурач Мусса Мартазановин келсәр, эврәннь зургудтан цус үзүлх санан уга. Әмтн му уха тунһах зөв уга. Тегәд үүдәврмүдин ухан-санаг невчк хааһад баһрулх кергтә болв.

Баһ Дөрвдә района эврә дурар үүлддг зурач Анатолий Бамбышев "Не успели" нертә үүдәвр олна оньгт тусхав. Энүнә сюжетд бәәдл-жирһлд учрсн йовдлар үүдәгдсмн. Анатолий Бамбышевин келсәр, энүнә таньдг улсин келврмүд зурчин седкл авлад үүмүлж. Тегәд чигн хальмг улсин һашута туужин халхин утскар бичх санан орв. Көдлмшиг зуг долан хонгин эркцд төгсәж чадв.

Анатолий Бамбышевин келсәр, энүнә толһад иим сюжет орв. Көгшн өвгн үүд секәд, орхар седнә. Күүкд күн энүг татад авхар седнә. Болв чидл баһ болна. Өвгн хоцрад үлдв.

Оютнр Цаһан Иванова һәәхүл хәләхәр эврәнн нәәжнртәһән ирж. Сиврт хальмг улсин үзсн зовлнгин тускар эврәннь ээжин тодлврмудас меднә. Энүнә тоолврар, һәәхүлд тәвсгдн цуг зургуд тер һашута цагин утскар чик кевәр медүлж, күн болһиг үүмүлнә.

Цаһан Иванован келсәр, һәәхүлд тәвгдсн зург болһн эврә учр-утхта. Тер һашута цагин тускар чик кевәр келжәнә.

Фестивалин чилгчәр гала-концерт болв. Хальмг улс Сиврин тууврас төрскн һазртан хәрж ирсн цаг зурачнрин зургудт ил кевәр үзүлгджәнә. Арвн һурвн жилдән хальмгуд хол һазрт төрскн һазран санад, гейүртж йовсн кем зургудт сәәнәр медүлгджәнә. Эн өдр фестивальд орцлсн делегац болһн эврә көгжмин болн бииһин номер үзүлв. “Репрессированные, но не сломленные” нертә межрегиональн фестивалин орлцачнриг олн келн-улсин ду-би негдүләд, тер һашута цагиг тодлулв.

Ээнән Ольга, Хулхачин Николай